Τήλος

Νησί στα Δωδεκάνησα. Απέχει περίπου 20 ναυτικά μίλια από τη Ρόδο και έχει έκταση 68,82 τ. χλμ. με υψηλότερη κορυφή τον Προφήτη Ηλία (612 μ.). Το νησί παράγει καλής ποιότητας κρασί, όσπρια, σιτηρά και κηπευτικά. Ανεπτυγμένη είναι και η κτηνοτροφία. Σε απόσταση 2 ναυτικών μιλίων, στις δυτικές ακτές της T., βρίσκεται το μικρό νησί Αντίτηλος ή Ασκιόνησο. Κοντά στην Τ. βρίσκονται και άλλα μικρά νησιά. Το μεγαλύτερο χωριό του νησιού είναι το Μεγάλο Χωριό, κοντά στο οποίο σώζονται ερείπια γενοβέζικου πύργου. Ερείπια γενοβέζικων πύργων υπάρχουν και στα Λιβάδεια. Το νησί αναφέρεται από τον Στράβωνα και τον Πλίνιο. Ο Στέφανος Βυζάντιος και ο Ησύχιος ανέφεραν ότι το αρχαιότατο όνομά του ήταν Αγαθούσα, το δε Τ. είναι μεταγενέστερο από αποικιστή που είχε την ονομασία αυτή. Την εποχή των Ιωαννιτών ιπποτών ονομαζόταν Επισκοπία ή Πισκοπιά, ίσως από το ακρωτήριο Επισκοπή του νησιού. Οι πρώτοι κάτοικοι της Τ. ήταν συγγενείς των Ροδίων και, αργότερα, μετά τον Τρωικό πόλεμο αποικίστηκε από Δωριείς. Στους ιστορικούς χρόνους ήκμασε σημαντικά και ίδρυσε μάλιστα και αποικία στη Σικελία. Η Τ. ήταν ονομαστή για τα μύρα της και τις καλλυντικές αλοιφές της. Στη θέση του Μεγάλου Χωριού, βρισκόταν η αρχαία πρωτεύουσα του νησιού, της οποίας σώζονται μερικά ερείπια. Οι ανασκαφές έφεραν στο φως αρχαίες ελληνικές επιγραφές και αγγεία καθώς και ερείπια πελασγικού τείχους και μυκηναϊκούς τάφους. Στα νεότερα χρόνια το νησί είχαν καταλάβει το 1310 οι Ιωαννίτες ιππότες, από τους οποίους το πήραν οι Τούρκοι. Το 1912 το κατέλαβαν οι Ιταλοί για να ενσωματωθεί τελικά, μαζί με τα άλλα νησιά της Δωδεκανήσου, στην Ελλάδα.